🔹آذرماه، ماه درگذست فروغی در پنجم آذر سال ۱۳۲۱ است، و همچنین ماه برکناری فروغی توسط رضاشاه؛ خانه‌نشینی سیاستمداران هم، یکی از روش‌های خاص رضاشاه برای تنبیه منتقدان و گاه مخالفان خود بود. او که در بهترین حالت، مخالفان یا منتقدان سیاسی را به شیوه‌های خشونت‌آمیز حذف یا برکنار می‌کرد، در مورد برخی از آنان ارفاقاتی قائل شده و آنها را خانه‌نشین می‌کرد. فروغی از جمله سیاستمدارانی است که در دوره رضاشاه مجبور به خانه‌نشینی شد. او اولین نخست وزیر حکومت رضاشاه بود و نقش مهمی در حفظ قدرت او داشت؛ اما به ناچار مدتی را به عزلت در سیاست گذراند. چرایی خانه‌نشینی فروغی، موضوعی است که در ادامه به آن پرداخته می‌شود. دهم آذر ماه ۱۳۱۴، به گونه‌ای غير منتظره، رضاشاه، محمدعلی فروغی را متهم به مساعدت و حمايت از بستگان كرد كه شهرت سوء استفاده از مقام و منزلت او را داشتند و از نخست وزيری بركنار ساخت...؛ اما دلیل اصلی برکناری فروغی به ماجرای مسجد گوهرشاد برمی‌گردد.

◀ بعد از اجرای قانون اجباری شدن کلاه شاپو توسط حکومت، مردم دست به اعتراض علیه این قانون زدند. به دنبال اعتراضات مردمی در مسجد گوهرشاد مشهد، رضاشاه با صدور اعلامیه‌ای خواستار بررسی واقعه و پیدا کردن مقصرین آن شد. او هیئتی را مامور رسیدگی به علل بروز وقایع مشهد کرد. با بررسی‌هایی که صورت گرفت، مشخص شد که علاوه بر نقش پررنگ برخی از روحانیون، شخصی به نام محمدولی اسدی، نایب‌التوليه آستان قدس پیش از واقعه مسجد گوهرشاد با قانون استفاده از کلاه شاپو و لباس متحدالشکل در این شهر مخالفت کرده بود. از این رو محمدولی اسدی در این ماجرا مقصر شناخته شد. ظاهرا فتح‌الله پاکروان استاندار خراسان هم که با نائب‌التوليه آستان قدس اختلاف داشت، در ایجاد این گرفتاری برای محمدولی‌خان اسدی و متهم ساختن او به تحریک آشوب در مشهد نقش عمده را به عهده داشت. در هر حال محمدولی اسدی از نیابت تولیت آستان قدس رضوی بر کنار و بازداشت شد.(بازیگران عصر پهلوی، محمود طلوعی، جلد اول، تهران، نشر علم، چاپ چهارم، ۱۳۷۶، صص ۲۶-۲۷)؛ موضوع واقعه گوهرشاد برای رضاشاه بسیار مهم و سنگین بود. از قضا گویا محمدولی اسدی با محمدعلی فروغی نسبت فامیلی داشت و یکی از دخترهایش عروس او بود. از این رو، اسدی جهت آزادی خود از فروغی برای وساطت نزد شاه کمک می‌طلبد. فروغی هم بالاجبار نزد رضاشاه رفته و شفاعت اسدی را از رضاشاه خواستار می‌شود. اما همانطور که فروغی خود پیش‌بینی کرده بود، این وساطت نه تنها باعث آزادی اسدی نشد، بلکه خشم رضاشاه را به همراه آورد. تا جایی که فروغی را نیز از نخست‌وزیری برکنار و چندی بعد حکم تیرباران کردن اسدی را نیز صادر کرد.(رضاشاه و بریتانیا بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا، دکتر محمدقلی مجد، مترجم مصطفی امیری، ص۱۹۰)

◀ دو روز پس از آغاز تجاوز نظامی انگلستان و روسيه به ايران در شهريور ۱۳۲۰، همين فروغی را که طرف بی‌مهری و خشم رضاشاه بود را آوردند و نخست وزير کردند که ترتيب تسليم ايران و کنار رفتن رضاشاه و به شاهی رسيدن پسر او، محمدرضا را داد!. پنجم شهريور ۱۳۲۰ فروغی كابينه خود را تشكيل داد كه در آن سرلشكر احمد نخجوان كفيل وزارت جنگ و علی سهيلی وزير امور خارجه بودند. فروغی در همان نخستين جلسه کابينه اشاره کرده بود که نظر بر ترک مخاصمه دارد. فروغی پس از چند تماس با نمايندگان انگلستان و شوروی كه نيروهايشان بدون برخورد با مقاومت جدی به تهران نزدیک می‌شدند، در هجدهم شهريور مجلس شورای ملی را به تشكيل یک جلسه فوق‌العاده دعوت كرد و در اين جلسه روشن شد كه دولت انگلستان خواهان کنار رفتن رضاشاه و تبعيد او از كشور است. چون فروغی به اين دو دولت وعده‌هایی داده بود؛ در پايان جلسه تقاضای رای اعتماد كرد كه مورد تاييد قرار گرفت. با پیشنهاد فروغی به رضاشاه مبنی بر برکناری‌اش؛ هفت روز بعد فروغی به اتفاق علی سهيلی، وزير امورخارجه‌اش به ديدار سفيران انگلستان و شوروی شتافت و به آنان اطلاع داد كه رضاشاه همچنانكه آن دو دولت خواسته بودند كناره‌گيری كرده و رهسپار اصفهان شده است و در همين ملاقات موافقت ضمنی دو دولت مهاجم با شاه شدن محمدرضا به فروغی اعلام شده بود.